🔶تاریخ کرمانشاه
🔆پارینه سنگی
(۱۲۰ تا ۴۰ هزار سال پیش) سکونت نئاندرتال‌ها در غار دو اشکفت.(۷۰ تا ۴۰ هزار سال پیش)سکونت نئاندرتال‌ها در غار شکارچیان در بیستون.
🔆نوسنگی
(۸ تا ۹ هزار سال پیش) زندگی انسان‌های دوران نوسنگی در تپه چیا جانی.
(۵ هزار سال پیش) پیدایش تمدن در گودین تپه
🔆قرن ششم قبل از میلاد
(۵۲۲ ق م) شرح وقایع ناآرامی‌های دوران داریوش درسنگ نبشته بیستون.درگذشت گئومات مغ و دفن شدن وی در گوردخمه سرخ ده. (به روایتی)
🔆قرن دوم قبل از میلاد
(۱۴۸ ق م) ساخت مجسمه هرکول در نزدیک سنگ نبشته بیستون.
🔆قرن اول میلادی
(۴۱–۴۵ م) ساخت نقشی از گودرز دوم معروف به کتیبه گودرز بر دامنه کوه بیستون.
🔆قرن چهارم میلادی
(۳۷۹–۳۸۳ م) بنای تاق کوچک در تاق بستان.
(۳۸۳–۳۸۸ م) بنای مراسم تاج‌ستانی اردشیر دوم درتاق بستان.
🔆قرن ششم میلادی
(۵۹۱–۶۲۸ م) بنای تاق بزرگ در تاق بستان در زمان خسرو پرویز
🔆قرن هفتم میلادی
(۶۴۰ م) ویرانی شهر کرمانشاه بدست اعراب در پی حمله اعراب به ایران.
(۶۴۲ م) شهر دینور به صلح تسلیم سپاه اعراب مسلمان شد.
(۶۷۸ م) قیام مردم کرد منطقهٔ حلوان (سرپل ذهاب کنونی) و سرکوب آنان توسط حکومت مختار ثقفی.
🔆قرن دهم میلادی
(۹۲۱ م) مسعر ابن مهلهل از کاخ‌های باستانی شاهان ایران در کرمانشاه دیدن کرد و شرح ویران کردن آن توسط اعراب را نوشته است. اعراب نام کرمانشاه را به قرمسین-قرماشین تغییر دادند.
(۹۳۱ م) مرداویج زیاری به شهر دینور حمله و آن را غارت کرد.
(۹۴۱ م) تصرف مناطق وسیعی از کرمانشاه شامل دینورتا حلوان، توسط ابوعلی محتاج و الحاق این مناطق به قلمروی حکومت سامانیان
(۹۵۶ م) شهر قصر شیرین در اثر زلزله تخریب شد.
(۹۵۸ م) زلزله‌ای مهیب، سرپل ذهاب را تخریب کرد.
(۹۶۱ م) تأسیس حکومت کردزبان حسنویان از سوی ابوالفوارس حسنویه به مرکزیت سرماج
🔆قرن یازدهم میلادی
(۱۰۰۶ م) آغاز درگیری میان حکومت حسنویان و طایفهٔ کرد بنی عیاران
(۱۰۰۷ م) زلزله‌ای مهیب، شهر دینور و تمام روستاهای حومۀ آن را تخریب کرد.
(۱۰۴۶ م) مهلهل ابن محمد عناز از طایفهٔ کرد بنی عیاران شهر کرمانشاه را فتح کرد.
(۱۰۴۷ م)حملهٔ ابراهیم اینال سلجوقی به حسنویان و نابودی کامل حکومت کرد حسنویان.
(۱۱۴۹ م) زلزله بقایای شهر سرپل ذهاب را نیز ویران کرد.
(۱۱۷۲ م) تا (۱۱۷۳ م) ترکمن‌های اوغوز از قبیلۀ ایوا، به شهر دینور حمله و آن را غارت کردند.
🔆قرن سیزدهم میلادی
(۱۲۵۷ م) هولاکوخان بنیان‌گذار حکومت ایلخانیان در لشکرکشی‌اش از همدان به بغداد، شهر کرمانشاه را تخریب و ساکنانش را قتل‌عام می‌کند. دوران رکود کرمانشاه آغاز می‌شود چنان‌که در ۱۳۴۰ میلادی حمدالله مستوفی آن را روستایی کوچک توصیف می‌کند.
(۱۲۷۰ م) تولد سلطان سهاک در برزنجه در کردستان عثمانی که در یارسان آغاز مرحلهٔ حقیقت به‌شمار می‌آید.
🔆قرن پانزدهم
(۱۴۰۰ م) مرگ سلطان سهاک در شیخان در هورامان.
🔆قرن هفدهم
(۱۶۲۹ م) حملهٔ عثمانی به منطقهٔ ماهیدشت و فتح این منطقه.
(۱۶۳۹ م) امضای عهدنامهٔ قصرشیرین در نتیجهٔ جنگ ۱۶ سالهٔ ایران و عثمانی.
🔆قرن هجدهم میلادی
(۱۷۲۳ م) اکتبر: حمله نیروهای امپراتوری عثمانی به فرماندهی حسن پاشا حاکم گرجی‌تبار بغداد به کرمانشاه، به دنبال سقوط حکومت پادشاهی صفویه؛عبدالباقی‌خان زنگنه حاکم کرمانشاه عقب‌نشینی می‌کند و کرمانشاه توسط عثمانی‌ها تسخیر می‌شود.
(۱۷۲۷ م)
اشرف افغان (در ۱۷۲۶) نیروهای عثمانی را در نزدیکی همدان شکست داده و از پیشروی بازمی‌دارد، اما برای آنکه عثمانی‌ها وی را به عنوان پادشاه به رسمیت بشناسند بخش‌های زیادی را به عثمانی‌ها واگذار می‌کند. در این ماجرا روستاهای کردنشین زیادی عمدتاْ در شرق استان کنونی کرمانشاه از سکنه خالی می‌شوند.
(۱۷۳۰ م تا ۱۷۳۵ م) جنگ میان حکومت صفوی و عثمانی.
(۱۷۳۰ م) پایان اشغال کرمانشاه توسط عثمانی‌ها با حملهٔ نادر که در آن زمان هنوز نائب السلطنه بود، هم‌زمان با دفع اشغال افغان‌ها.
(۱۷۳۱ تا ۱۷۳۲ م) اشغال دوباره کرمانشاه به وسیله ارتش عثمانی.
(۱۷۴۳ م تا ۱۷۴۶ م) جنگ میان حکومت افشار و عثمانی.
(۱۷۵۳ م) تخریب کامل شهر کرمانشاه با حملهٔ نیروهای زندیه و تخلیهٔ کامل جمعیت آن. ابعاد این تخریب تا اندازه‌ای بود که تا نزدیک به ۱۰ سال شهری به نام کرمانشاه وجود نداشت و منطقهٔ کرمانشاه نیز بدون حاکم‌نشین و حاکم بود.
(۱۷۶۲ م) منصوب شدن الله قلیخان زنگنه به حکومت کرمانشاه از سوی کریم‌خان زند، به عنوان نخستین حاکم منطقهٔ کرمانشاه پس از دوره‌ای ۱۰ ساله، و آغاز ساخت دوبارهٔ شهر کرمانشاه در درهٔ رود آبشوران.
💫💫💫💫💫💫💫💫💫💫💫
@mashahirekermanshah
(۱۷۸۱م)ساخت مسجد جامع شیعهٔ کرمانشاه، توسط علی خان زنگنه حاکم کرمانشاه در زمان پادشاهی «علی مرادخان زند».
(۱۷۹۴ م) تولد سید براکه درمنطقهٔ دالاهو که آغاز مرحلهٔ جدیدی در یارسان به‌شمار می‌آید.
🔆قرن نوزدهم میلادی
(۱۸۰۶ م) محمدعلی میرزا دولتشاه به سمت سرحدداری عراقین منصوب شد. کرمانشاه زین پس به یک پایگاه نظامی مجهز علیه دولت عثمانی تبدیل شد.
(۱۸۰۷ م) به گفتۀ روسو کنسول فرانسه در بغداد، جمعیت شهر کرمانشاه در حدود ۱۶ تا ۱۸ هزارنفر بوده‌است.
(۱۸۱۶ م) ۱۶ سپتامبر: یک پژوهشگر کمپانی هند شرقی به نام باکینگهام از کرمانشاه دیدن کرده و جمعیت آن را ۳۰۰۰۰ نفر معادل با نصف بغداد اعلام می‌کند.
(۱۷۹۷ م تا ۱۸۳۴ م) دفع حملات عثمانی‌ها به وسیله فتحعلی شاه به کرمانشاه.
(۱۸۲۱ م) جاری شدن سیل نزدیک به یک پنجم نواحی مسکونی شهر کرمانشاه را نابود کرد.
(۱۸۲۱ م تا ۱۸۲۳ م) جنگ ایران و عثمانی که به بسته‌شدن پیمان نخست ارزوم منجر شد. محمدعلی میرزا دولتشاه حاکم «کرمانشاهان، خوزستان، بختیاری، بابان و جاف» فرماندهی نیروهای ایران را برعهده داشت.
(۱۸۳۱ م) شیوع طاعون در منطقۀ کرمانشاه و نواحی مجاور آن تا بغداد.
(۱۸۳۵ م تا ۱۸۳۷ م) آمدن هنری راولینسون به کرمانشاه به همراه بهرام میرزا برای خواندن متون میخی کتیبه‌های تاقبستان و بیستون.
(۱۸۴۱ م) شورش مردم یارسان کرند علیه حاجی‌خان شکی حاکم کرمانشاه و کشته شدن وی توسط مردم معترض.
(۱۸۴۴ م) تأسیس نخستین انجمن ادبی در تاریخ کرمانشاه، برای ترویج زبان فارسی، توسط میرزا محمد بیدل و حسینقلی‌خان سلطانی کلهر کرمانشاهی.
(۱۸۴۴ م تا ۱۸۴۷ م) بازگشت دوباره هنری راولینسون به کرمانشاه برای ادامه وتکمیل کار خواندن سنگ‌نوشته بیستون.
(۱۸۴۷ م) با امضای عهدنامهٔ دوم ارزروم میان ایران و عثمانی، شهرهای سلیمانیه، خانقین، مندلی، نفتخانه،جلولا، بدره و … از کرمانشاه جدا شد.(۱۸۴۸ م) مردم کرمانشاه بر محب‌علی‌خان ماکوئی حاکم کرمانشاه شوریدند و وی را از شهر بیرون کردند.(۱۸۵۰ م) ترسیم نخستین نقشه از شهر کرمانشاه توسط سرهنگ چریکوف روسی. در گزارش چریکوف جمعیت شهر «تقریباً ۴۰ هزار نفر» و ساکنان آن «کردها ویهودیان» ذکر می‌شوند.
(۱۸۵۷ م) قتل معصوم علیشاه توسط آقا محمدعلی بهبهانی در کرمانشاه.
(۱۸۵۸ م) اعدام شاه تیمور بان یارانی در سبزه میدان کرمانشاه به فرمان امام‌قلی عمادالدوله.
(۱۸۷۳ م) مرگ سید براکه در توت شامی در دالاهو.
(۱۸۹۱ م) به قدرت رسیدن داودخان کلهر در ایل کلهر و برکناری طایفهٔ حاجی زادگان کلهر از قدرت در ایل کلهر.
(۱۸۹۷ م) بنای دوباره تکیه معاون الملک به وسیلهٔ حسین خان معین الرعایا.
(۱۸۹۹ م) بنیان‌گذاری نخستین مدارس نوین در شهر کرمانشاه به نام مدرسه اسلامیه و مدرسه محتشمیه توسط حسینعلی خان مهندس گوران.
🔆قرن بیستم میلادی
(۱۹۰۳ م) تأسیس کنسولگری روسیه در کرمانشاه.
(۱۹۰۴ م) بنیان‌گذاری مدرسه آلیانس کرمانشاه.
(۱۹۰۵ م) تأسیس کنسولگری انگلستان در کرمانشاه.
(۱۹۰۷ م) انتشار نخستین روزنامه رسمی در شهر کرمانشاه، با عنوان روزنامه بیستون به صاحب امتیازی ابوالقاسم لاهوتی
(۱۹۱۲ م) ترور سردار مشروطه خواه یارمحمدخان کرمانشاهی در بازار کرمانشاه.
(۱۹۱۳ م) امضای پروتکل قسطنطنیه و واگذاری ۷۰۰ مایل مربع از اراضی نقت‌خیز شمال و غرب قصر شیرین به حکومت عثمانی (موسوم به اراضی انتقالی)، و جدا شدن قطعی شهر خانقین و منطقهٔ دیاله از استان کرمانشاه.
(۱۹۱۵ م) تأسیس دولت ایران آزاد در کرمانشاه توسط مشروطه خواهان مهاجر.
(۱۹۱۶ م) تأسیس نخستین بیمارستان شهر کرمانشاه به نام بیمارستان وست‌مینستر.
(۱۹۱۶ م) ۲۵ فوریه: اشغال کرمانشاه توسط ارتش روسیهٔ تزاری و متعاقب آن مهاجرت کمیتهٔ دفاع ملی به قصر شیرین.
(۱۹۱۷ م) خروج نیروهای روسیهٔ تزاری به سبب وقوع انقلاب فوریه در این کشور و اشغال کرمانشاه به وسیله ارتش عثمانی.
(۱۹۱۸ م) پایان اشغال کرمانشاه و خروج نیروهای ترک.
(۱۹۱۹ م) تهیه دومین نقشه از شهر کرمانشاه، توسط نیروی عملیات بین‌النهرین برای امور نظامی.
(۱۹۱۹ م) تأسیس حزب سوسیالیست ایران در کرمانشاه.
(۱۹۲۲ م) احداث پالایشگاه نفت کرمانشاه، دومین پالایشگاه ایران.
(۱۹۲۲ م) بنیان‌گذاری نخستین مدرسه دخترانه در شهر کرمانشاه به نام مدرسه دولتی دوشیزگان عضدیه و متعاقب آن قتل سید حسین کزازی رئیس اداره معارف و فواید عامه کرمانشاه.
(۱۹۲۳ م) حملهٔ ارتش ایران به منطقهٔ روانسر برای نابودسازی حکومت عباس خان سردار رشید اردلان.
(۱۹۲۹ م) نصب و آغاز به کار نخستین ژنراتور برق در کرمانشاه توسط هارون الیاهو.
(۱۹۳۱ م) احداث نخستین سینمای کرمانشاه با نام سینماتوگراف فروهر توسط مصورالدوله.
(۱۹۳۱ م) آغاز به کار مدرسهٔ پرستاری کرمانشاه در محل بیمارستان مسیح، به عنوان چهارمین مدرسهٔ
💫💫💫💫💫💫💫💫💫💫💫
@mashahirekermanshah
پرستاری ایران.
(۱۹۳۱ م) حملهٔ ارتش ایران به منطقهٔ هورامان و نابودسازی اقتدار آخرین حاکم حکومت محلی سلاطین هورامان، جعفر سلطان هورامی.
(۱۹۳۵ م) احداث اولین خیابان در شهر کرمانشاه، خیابان سپه (مدرس کنونی).
(۱۹۳۸ م) ۹ ژانویه: به موجب قانون تقسیمات کشوری، ایران به ۱۰ استان تقسیم شد. بر این اساس استان پنجم به مرکزیت شهر کرمانشاه تأسیس شد که شهرستان‌های ایلام، شاه‌آباد، کرمانشاهان (مرکز استان)، همدان وسنندج را در بر می‌گرفت.
(۱۹۳۹ م) اشغال کرمانشاه به وسیله ارتش بریتانیا.
(۱۹۴۵ م) پایان اشغال کرمانشاه و خروج نیروهای بریتانیا.
(۱۹۴۶ م) اول مه: تظاهرات کارگران کرمانشاه به مناسبت اول ماه مه روز جهانی کارگر مورد حملهٔ پلیس قرار گرفت. ۱۴ کارگر کشته و ۱۲۰ کارگر نیز زخمی شدند.
(۱۹۵۵ م) شورش مردم جاف جوانرود علیه حکومت محمدرضا پهلوی.
(۱۹۵۷ م) ۱۳ دسامبر: زلزله‌ای به قدرت ۶/۸ ریشتر به مرکزیت فارسینج در سنقر و کلیایی، شرق استان کرمانشاه را لرزاند. در اثر این زمین‌لرزه نزدیک به ۲ هزار نفر کشته و نزدیک به ۵ هزار نفر زخمی شدند.
(۱۹۵۸ م) افتتاح نخستین فرستندهٔ رادیویی در کرمانشاه.
(۱۹۶۰ م) تأسیس رادیو کردی کرمانشاه.
(۱۹۶۸ م) ساخت نخستین بخش از کوی ۶ بهمن(۲۲ بهمن کنونی) به عنوان مسکن کارکنان ساواک.
(۱۹۶۸ م) جدا کردن شهرهای لک‌نشین استان کرمانشاه و ملحق کردن آنها به فرمانداری جدیدالتأسیس لرستان (که در سال ۱۹۶۱ به عنوان بخشی از استان خوزستان ایجاد شده‌بود.) این شهرها بعداً در سال ۱۳۵۲ (۱۹۷۳ میلادی) با عنوان استان لرستان نام‌گذاری شدند.
(۱۹۶۸ م) تأسیس دانشکده پرستاری.(۱۹۷۰ م) افتتاح نخستین فرستندهٔ تلویزیونی در کرمانشاه.
(۱۹۷۱ م) افتتاح فرودگاه کرمانشاه.
(۱۹۷۱ م) افتتاح نخستین شهرک صنعتی غرب ایران با نام شهر صنعتی کرمانشاه.
(۱۹۷۲ م) تأسیس دانشگاه رازی.
(۱۹۷۳ م) تهیه نخستین طرح جامع شهر کرمانشاه.
(۱۹۷۳ م) جدا کردن «فرمانداری کل همدان» شامل شهرستان‌های همدان، تویسرکان، ملایر، نهاوند، اسدآباد و بهار از استان کرمانشاه و نام‌گذاری آنها با عنوان استان همدان.
(۱۹۷۳ م) تأسیس بیمارستان ۲۰۰ تختخوابی (طالقانی کنونی).
(۱۹۷۴ م) ۷ آوریل: جدا کردن «فرمانداری کل ایلام» شامل شهرستان‌های ایلام، بدره، دهلران و مهران از استان کرمانشاه و نام‌گذاری آنها با عنوان استان ایلام.
(۱۹۷۵ م) تأسیس پایگاه هوانیروز کرمانشاه به عنوان نخستین پایگاه هوانیروز در ایران.
(۱۹۷۶ م) ساخت شهرک الهیه به مناسبت جشن‌های ۲۵۰۰ ساله.
(۱۹۷۹ م) اعدام هرمز گرجی بیانی و ۱۰ نفر دیگر در کرمانشاه هم‌زمان با حمله به کردستان.
(۱۹۸۰ م) تخریب کلی شهر قصرشیرین به همراه آثار تاریخی این شهر توسط ارتش بعث عراق.
(۱۹۸۸ م) ۱۷ مارس: بمباران پناهگاه پارک شیرین در شهر کرمانشاه توسط ارتش بعث عراق، کشته شدن ۷۵ و مجروح شدن ۲۰۰ تن.
(۱۹۸۸ م) بمب باران شیمیایی روستاهای زرده در دالاهو،نساردیره در گیلان غرب و چند روستای دیگر؛ کشته شدن ۲۷۵ و زخمی شدن ۱۱۴۶ تن در روستای زرده، کشته شدن ۴ نفر و زخمی شدن نزدیک به ۱۰۰۰ تن در نساردیره.
(۱۹۸۸ م) بنای دوباره شهر قصرشیرین پس از خروج نیروهای عراقی از شهر.
(۱۹۹۶ م) تعطیلی و پایان کار رادیو کردی کرمانشاه
(۱۹۹۶ م) احداث مجتمع پتروشیمی کرمانشاه.
🔆قرن بیست و یکم میلادی
(۲۰۰۲ م) ۲۵ آوریل: زلزله‌ای به قدرت ۵/۲ ریشتر منطقۀ صحنه و دینور را لرزاند و خسارات جانی و مالی بسیاری به بار آورد.
(۲۰۰۲ م) ۲۴ دسامبر: زلزله‌ای دیگر به قدرت ۵/۱ ریشترمنطقۀ صحنه و دینور را لرزاند و خسارات جانی و مالی بسیاری به بار آورد.
(۲۰۰۶ م) تأسیس بیمارستان ۵۱۵ تختخوابی امام رضا به عنوان بزرگترین و مجهزترین مرکز بهداشتی درمانی در غرب ایران.
(۲۰۰۶ م) ثبت سنگ‌نبشته بیستون در میراث جهانی یونسکو.
(۲۰۰۹ م) تأسیس تالار انتظار کرمانشاه به عنوان تالار شهر، مرکز همایش‌ها و تئاتر شهر کرمانشاه.
(۲۰۱۰ م)کرمانشاه
وجزیره سیسیل در ایتالیا شهرهای خواهر خوانده اعلام شدند.
(۲۰۱۰ م) کرمانشاه و شهر قاضی آنتپ در ترکیه شهرهای خواهر خوانده اعلام شدند.
(۲۰۱۱ م)کرمانشاه
وشهر اسپلیت در کرواسی شهرهای خواهر خوانده اعلام شدند
(۲۰۱۷ م) ۱۲ نوامبر: زمین‌لرزه‌ای به بزرگی ۷/۳ ریشتربخش‌های وسیعی از استان کرمانشاه را لرزاند. این زمین لرزه در شهرستان‌های ثلاث باباجانی، سرپل ذهاب، قصر شیرین، دالاهو، جوانرود و گیلانغرب بخش‌های وسیعی را تخریب کرد و تلفات انسانی و خسارات زیادی به بار آورد.
(۲۰۱۸ م) ۲۰ مارس: با تکمیل راه‌آهن ملایر-فیروزان-کرمانشاه، راه‌آهن کرمانشاه افتتاح شده و شهر کرمانشاه به شبکۀ ریلی ایران متصل شد.
💫💫💫💫💫💫💫💫💫💫💫
@mashahirekermanshah
+ نوشته شده توسط يوسف سورني نيا در شنبه دوازدهم آذر ۱۴۰۱ و ساعت
21:13 |
